Tarihli Resmi Ermeni Raporu 11 Aralık 1915 - L. M. Bolhovitinov - Kaynak Yayınları

Bazı tarihi belgeler vardır ki, sadece o dönemin bilgisini değil yarının da bilgisini verir. Bolhovitinov’un Ermeni Raporu, bir halkın kaderini emperyalizmin çıkarlarına bağladığında, ne korkunç trajediler yaşayacağını göstermesi bakımından son derece öğreticidir. Bu kitabı okurken, Ermenilerin, bağımsız devlet olma hayaliyle Türklerin ve Kürtlerin kanlarını dökerek Batılı emperyalist ülkelere sadakatlerini gösterirken kendi halkına da aynı terörü uyguladığını görecek, bugün de gerek bölgemizde gerekse Balkanlar’da yaşananları daha iyi kavrayacaksınız.

... Bugüne kadar Rus arşivinin tozlu raflarında kalan, ancak tarihi öneme sahip olan raporun, o dönemde Osmanlı ile düşman olan bir ülkenin askeri yetkilisi tarafından hazırlanmış olması önem taşıyor. Raporu yazan Rus Tuğgeneral Bolhovitinov, Osmanlı İmparatorluğu’nun Almanya ve Avusturya-Macaristan ile birlikte, İngiltere, Fransa ve Rusya’ya karşı savaştığı 1914-1918 yılları arasında Kafkas cephesinde bulunuyordu. Dolayısıyla gördüklerini diplomatik bir çarpıtma yapmadan, asker gerçekçiliğiyle aynen üstlerine aktarmış olduğu sanılıyor.

Rus general, kendi ordusundaki Ermenileri şöyle anlatır:Hemen hemen her Rus subayı, Ermeni birliklerinde sadece gönüllülerin değil, komutanların arasında disiplinsizliğe, itaatsizliğe, iç çatışmalara, entrikalara, böbürlenmelere, korkaklıklara, farklı hırsızlık ve gasp olaylarına, hatta bizim tarafımızdan işgal edilen Türk topraklarında Müslüman sivil halka karşı tecavüzlere tanık olmuştur.