Osmanlı Tarihi 3 Sona Doğru - Alphonse de Lamartine - Bilge Kültür Sanat

1854 yılında yayımlanan bu eser Fransanın yetiştirdiği en iyi şair ve düz yazı ustalarından birinin kaleminden çıkmış olup Osmanlı tarihi sâdece kronolojik olaylar, antlaşma maddeleri ile dolu bir anlatımdan ziyade bir roman gibi yazılmıştır. Bir başka deyişle Osmanlı-Türk tarihini tarihi bir roman gibi bir solukta okuyacaksınız. Ayrıca, yazarın çok iyi eğitim almış, Fransa Dışişleri Bakanlığına kadar uzanan siyasi kariyeri dikkate alındığında, eser içinde olaylara bağlı olarak, sık sık siyasi ve felsefi yorumlarından da yararlanacaksınız. Fatih ırklar nadiren çıktıkları yerlere dönerler diyen yazar Batı Türklerinin artık son vatanlarında kesin olarak kalacaklarını vurgulamakta, Osmanlıların elindeki İslâmiyet inanmak ve itaat altına almaktan başka bir şey bilmezken, Hıristiyanlık yaptığı fetihlerde eritme ve hükmetmeyi uyguluyordu derken Osmanlı fütuhatı ile Avrupalıların işgallerinde yatan temel felsefeyi de tarafsızlıkla açıklamaktadır.
Başta Fransızlar olmak üzere Avrupalılara hitap ederken, inançlı bir Katolik olmasına rağmen tarafsızlığını korumasını bilmiş ve bugünlere de ders olabilecek yorumlarda bulunmuştur. Türkler dostumuzdur, Müslümanlar ise hatıralarımızın eski düşmanlarıdır. sözü günümüzde Avrupa ile olan münasebetlerimizi ne kadar güzel açıklamaktadır!

Bu arada Osmanlılarda görülen zaafları da gayet açık bir dille açıklamakta, hepimiz için ibret dolu sahneleri hatırlamaktadır; mesela …hür düşüncenin hakim olduğu ülkelerde sebepsiz bir kusur olan düşüncelerini saklama, keyfî yönetime sahip ülkelerde bir fazilet olmaktadır. derken, sonuçların sebeplerini araştırmadan alınan ve çoğu zaman Devleti gerilemeye iten yanlış kararların ve tutumların kökünü ne kadar doğru açıklamaktadır.

Neticede, Lamartinenin Osmanlı Tarihini okurken sadece Osmanlı fütuhatını, Padişahların ve Sadrazamların hikayesini değil Bizanstan Aksak Timurun Orta Asyadaki saraylarına, İran Şahlarının Taht mücadelelerinden, Mısırdaki Mehmet Ali Paşaya, Yanya muhafızı Tepedelenli Ali Paşanın entrikalarından Rus Çariçesi 2.Katerinanın hayat hikâyesine kadar tarihimizle ilgili kişiler ve devletlerin de hikâyelerini okuma imkânına kavuşacaksınız.