Kahramanlar, Kurbanlar, Direnişçiler - Foti Benlisoy - İstos Yayıncılık

Genişletilmiş ikinci baskısını sunduğumuz, alanında Türkçedeki yegâne kaynak olma niteliği taşıyan Kahramanlar, Kurbanlar, Direnişçiler, 1919-1922 savaşı esnasında Yunan cephesinin moral krizini ve askerlerin tavır ve eylemlerini aşağıdan tanıklıklar, mektuplar, günlükler, dönemin dergi/gazeteleri, edebiyatı, batılı güçlerin raporları ve devlet arşivlerinden aktarımlarla okuyucuya sunmaktadır. Ayrıca Yunan ordusunun insan kaynağı olarak kullanmaya çalıştığı Anadolu Rumlarının savaş karışısındaki tutumu da bu baskıya eklenmiş yeni bir tartışmadır.

“Kahramanlar, Kurbanlar, Direnişçiler bundan yaklaşık beş sene evvel cep kitabı boyutunda yayımlandı. Bu hayli küçük ve mütevazı çalışma, bizde ‘Kurtuluş Savaşı’ ya da ‘Milli Mücadele’ olarak anılan savaşın sonucunu tayin eden faktörlerden şimdiye kadar gözardı edilmiş birine dikkat çekmeyi hedefliyordu: Yunan ordusunda 1921 sonu itibariyle akut hale gelen ‘moral kriz,’ askerlerin ciddi bir bölümünün savaşın devamına dair rızalarını geri çekmelerine neden olmuş, savaş bir ‘asker grevi’ ve bir dizi ‘terhis ayaklanması’yla sona ermişti. … Kitabın yayımlanmasından bu yana geçen zamanda bu tema beklenmedik bir popülerlik kazandı. Bir yandan çokça izlenen ve Milli Mücadele yıllarını ele alan bir dizide Yunan komünistlerinin savaş karşıtı faaliyetini ele alan bölümler yayımlandı. Diğer yandansa ‘kardeşime kurşun sıkmam’ dedikleri için İzmir’de Yunan makamlarınca kurşuna dizildikleri iddia edilen 200 Yunan askeri için anma etkinlikleri düzenlendi. Böyle bir kitlesel infaz hakkında herhangi bir tarihsel kayıt bulunmaması, yani bunun bir vakıadan çok bir menkıbe sayılması gereği pek bir şey değiştirmiyor: Yunan ordusu içerisinde çoğu örtük kimi açık savaş karşıtı tepkiler ve bilhassa Yunan komünistlerinin (Yunan deyişiyle) ‘Küçük Asya Seferi’ne karşı yürüttükleri mücadele giderek daha fazla ilgi görüyor.”