Ceza Avukatı ve Savunma - Ahmet Aslan - Adalet Yayınevi

Bilindiği üzere ceza muhakemesinin yegâne amacı maddi gerçeğe ulaşmak, kişilerin cezai sorumluluklarını maddi gerçek doğrultusunda belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için de kanunların çizdiği çerçeve dâhilinde tüm deliller toplanarak eylem, eylemin gelişimine neden olan olaylar, eylemi gerçekleştiren fail ve failin ceza hukuku bağlamında sorumluluğu doğru tespit edilmeli, bu tespitlerin maddi gerçeğe uygun biçimde yapılmasını engelleyen olguları bertaraf etmek için gerekli olan tedbirler alınmalıdır. Ardından tüm bu veriler değerlendirilmek suretiyle eylem hukuken vasıflandırılıp varsa cezai sorumluluğu belirlenen kişilerin hak ettikleri yaptırımlara maruz kalmaları sağlanacaktır.

İhbar veya şikâyet üzerine başlatılan muhakeme süreci kapsamında eylemi gerçekleştiren fail belirlenmiş olsa bile, eylemin kanunda tanımlanan adi ve nitelikli suç hallerinden hangisini oluşturduğunu ve yine iştirak, teşebbüs, gönüllü vazgeçme, meşru savunma, zorunluluk hali vd. müesseselere ilişkin hükümlerin uygulanma ihtimali olup olmadığını somutlaştıracak nitelikte araştırma yapılması, failin savunması ile diğer kişilerin beyanlarının da bu hususlar gözetilerek alınması şarttır. Zira suçu kimin işlediğinin tespitini sağlamaya yönelik delil toplamak kadar önemli olan hususlardan biri de mahkeme tarafından suçu işlediği sabit görülen kişiye ceza verilirken ya da kişinin cezai sorumluluğu bulunmadığına hükmedilirken kullanılacak kanuni ölçütleri somutlaştıracak nitelikteki delilleri toplamaktır. Bu amaçla suçun işleniş biçimini, suçun işlenmesinde kullanılan araçları, suçun işlendiği zaman ve yeri, suçun konusunun önem ve değerini, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığını, failin kusurunun ağırlığı ile güttüğü amaç ve saiki, yine failin geçmişini, sosyal ilişkilerini, fiilden sonraki davranışlarını ve cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkilerini somutlaştırmayı olanaklı kılacak deliller de araştırılmalıdır. Suç şüphesi altında olmakla birlikte suçluluğu mahkeme kararıyla sabit kılınmamış kişilere ilişkin araştırmaların etkin, hızlı ve hak ihlaline sebep olmaksızın tamamlanması da büyük önem taşır.

Son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmelere bağlı olarak mevzuatımızda tanımlı suçların işlenme biçimleri açısından büyük bir çeşitlilik ortaya çıkmış, bu suçlara ilişkin delil temin etme yöntemleri de doğal olarak çeşitlenmiştir. Yine ön ödeme, uzlaştırma, seri muhakeme, basit yargılama vb. usullerin de etkin biçimde ceza muhakemesi sistemimize dâhil olmasıyla birlikte her mevkideki hukuk uygulayıcısının hem mevzuata hem de delil araştırma yöntemlerine dair bilgi birikimini sürekli güncellemesi zorunlu hale gelmiştir.

Ceza muhakemesinden adil ve etkin sonuçlar çıkmasını sağlamak noktasında bütün süjelerin eşit derecede sorumluluğu bulunmaktadır. Soruşturma ve kovuşturma evrelerinden oluşan bu sürecin tamamında rolü bulunan müdafi de suç şüphesi altındaki kişinin haklarını doğru ve etkin biçimde savunmak suretiyle maddi gerçeğin layıkıyla ortaya çıkmasını sağlamaya katkı sunmalıdır. Bu katkıyı sunmanın yegâne yolu da ceza muhakemesi kapsamında uygulanması muhtemel mevzuata en ince ayrıntısına kadar hâkim olmak ve adli makamların ilgili mevzuat hükümlerini eksiksiz ve doğru uygulamasını sağlamak amacıyla sürecin her aşamasına etkin müdahalede bulunmaktır.