Ankara’nın İlk Planı 1924-25 Lörcher Planı - Ali Cengizkan - Arkadaş Yayınları

Bu kitap, Ankaranın I. Dünya Savaşı sonrasından Kurtuluş Savaşı ve sonrasındaki kalıcı düzene geçişi belirleyen durumu, 1922-1928 yılları arasında ortaya çıkan kentleşmeye modernleşme konusundaki arayışlarını, bunların gündeme getirdiği planlama ve yerleşim kararlarını birinci elden yeniden öğrenmemizi ve yorumlamamızı sağlıyor. Çalışmada sunulan yeni belgeler ve bağlantılı yorumlanan yeni planlar eşliğinde, genç başkentin gereksindiği fiziki plan arayışı çabalarına ve sonuçlarına ilk kez ışık tutulmaktadır. Araştırma, Ankara 1924-25 LörcherPlanının, bütün belgeleri ve kuşatıcı özellikleriyle, sıradan bir haritacılık çalışması ve ön altlık hazırlığı ya da yol istikamet planı basitliğinde bir kroki olmadığını ortaya koymakta, Ankaranın ilk planı olduğunu kanıtlamaktadır.

1928 yılında Ankara Şehremanetinin gerçekleştirdiği Ankara Plan Yarışması ve sonrası bilgisiyle karşılaştırıldığında hâlâ karanlıkta olan bu erken dönem, yıllarca söylenti düzeyindeki bilgi ile kuşatılmıştı. Bugün artık, 1932 JansenPlanınn bütün önemli özelliklerinin 1924-25 Lörcher Planı ile tasarlandığı; Eski Ankara ve Yeni Şehir için yapılan birbirini izleyen planlama ile kentin kalıcı ve hâlâ nitelikli olan Sıhhiye, Kızılay, Mithat Paşa, Necâti Bey, Demirtepe, Kolej, Bakanlıklar, TBMM alt bölgelerinin karara bağlandığı; Charlottenburglu Cari Christoph Lörcherin çabasının ise onu izleyen plancılar ve plan yönetimince örtbas edilmeye çalışıldığı görülüyor.